Akut Stres Bozukluğu

Akut Stres Bozukluğu (ASB), travmatik bir olayın hemen sonrasında ortaya çıkan, kısa süreli bir anksiyete bozukluğudur. Genellikle kişi, yaşadığı veya tanık olduğu ciddi bir travmatik olayın ardından yoğun stres tepkileri verir. Bu durum, travmadan sonraki 3 gün ila 4 hafta arasında sürer. Eğer belirtiler 4 haftadan uzun sürerse veya belirtiler daha geç ortaya çıkarsa, bu durum Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) adını alır.

Belirtiler:

1. Dissosiyatif Belirtiler:
   • Gerçeklikten kopma hissi
   • Kendini veya çevresini farklı algılama (derealizasyon, depersonalizasyon)
   • Hafıza boşlukları (olayın önemli kısımlarını hatırlayamama)
2. Yeniden Yaşama Belirtileri:
   • Kâbuslar
   • Travmatik olayı tekrar yaşıyor gibi hissetme (flashback)
   • Olayı hatırlatan durum ve kişilerle karşılaşınca yoğun rahatsızlık
3. Kaçınma Davranışları:
   • Olayı hatırlatan yer, kişi veya durumlardan kaçınma
   • Travmayla ilgili düşünceleri bastırma
4. Artmış Uyarılmışlık Belirtileri:
   • Uyku problemleri
   • Kolay irkilme
   • Sinirlilik ve öfke patlamaları
   • Konsantrasyon güçlüğü
5. Duygusal Uyuşma:
   • İlgi kaybı
   • Çevreye karşı duyarsızlık
   • Umutsuzluk hissi

Tanı Kriterleri:

• Belirtiler en az 3 gün, en fazla 4 hafta sürer.
• Travmatik olaydan en geç 4 hafta içinde başlar.
• Günlük işlevselliği olumsuz etkiler.

Akut Stres Bozukluğu Tedavi Yöntemleri:

1. Psikoterapi:
   • Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Travmatik olayın etkilerini azaltmak için özellikle bilişsel yeniden yapılandırma ve maruz bırakma teknikleri etkilidir.
   • Gevşeme teknikleri ve stres yönetimi teknikleri de önemlidir.
2. İlaç Tedavisi:
   • Gerekli durumlarda anksiyolitikler (örneğin benzodiazepinler) veya kısa süreli antidepresanlar uygundur. Ancak bu, genellikle psikiyatristin kararıyla uygulanır.
3. Destekleyici Müdahaleler:
   • Sosyal destek, travma sonrası iyileşme sürecini hızlandırır.
   • Destek grupları ve aile desteği önemlidir.

Akut Stres Bozukluğu Ayırıcı Tanısı

• Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB): Belirtiler daha uzun sürerse veya daha geç başlarsa TSSB’ye dönüşebilir.
• Akut Anksiyete Atakları: ASB, travmatik bir olay sonrası oluşur. Halbuki anksiyete atakları farklı nedenlerle veya hiç görünür bir neden olmadan ortaya çıkar.

Diğer yandan eğer belirtiler şiddetli ve uzun süreliyse, bir psikiyatristten yardım almak önemlidir. Çünkü erken müdahale, belirtilerin kronikleşmesini önleyebilir.